قرا سوران‌هاي كرمانشاهان و امنيت طرق و شوارع نواحي سرحدياز مشروطه تا پايان جنگ جهاني اول(1324 – 1336ق/ 1906 -19م)
چكيده
كرمانشاهان به دلايل هم‌مرزي با عثماني، قرار داشتن در مسير راه‌هاي تجاري و بازرگاني، عتبات عاليات و. داراي موقعيت سوق‌الجيشي ويژه‌اي بود. جداي از رفت‌‌و‌آمد‌هاي تجاري – بازرگاني هرساله زوار زيادي که حامل وجه نقد قابل توجهي بودند از آن مي‌گذشتند. بنابراين عبور آنها از كرمانشاهان همواره مطمع نظر قطاع‌الطريق و سود‌جويان بود. ثبات و برقراري امنيت اين منطقه و تأمين امنيت مالي و جاني عابران، يكي از چالش‌هاي جدي دولت مركزي و حكمران ولايت بود. حفاظت و تأمين امنيت راه‌هاي نواحي سرحدي مشكل‌تر از نواحي داخلي بود چرا كه قطاع‌الطريق در صورت تحت تعقيب قرار گرفتن به آساني از مرز مي‌گذشتند و در آن سوي مرز پناه مي‌گرفتند در نتيجه دسترسي به آنها غير ممكن مي‌شد. تأمين امنيت راه‌هاي اين حدود بر تعقيب قطاع‌الطريق اولويت داشت. در همين راستا و از جانب دولت‌مرادان، تشكيلات قراسوراني مورد توجه قرار گرفت كه وظيفة آنها حفظ و حراست راه‌ها و امنيت طرق و شوارع بود.
بنابراين مسألة اين پژوهش چگونگي و ميزان موفقيت اين رويكرد در انجام امور محوله است. سعي خواهد شد با تكيه بر اسناد آرشيوي و با روش توصيفي – تحليلي مورد ارزيابي قرار گيرد.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد به دلیل شرایط ناپایدار ی در دوره مورد مطالعه قراسوران‌ها نه تنها تأمين کننده امنیت در راه‌ها نبودند كه خود عامل اصلي ناامني بودند با وجود تأسيس ژاندارمري، اين نيروها در كرمانشاهان مثمر ثمري نشدند چرا كه ايلات آنها را به عنوان رقيب مي‌نگريستند و در كار آنها كار شكني مي‌نمودند.
كليد واژگان: قراسوران، كرمانشاهان، نواحي سرحدي، نظميه، تجار و زوار
مقدمه
از دورة صفويه، كرمانشاهان همواره يكي از نواحي مهم سرحد غربي ايران بوده است. اين ايالت از شمال به كردستان اردلان، از شرق به همدان، از جنوب شرقي به لرستان، از جنوب به خوزستان و از غرب به عثماني محدود بود. با اینكه شهر كرمانشاه داراي سابقة دیرینه‌ای است، اما در دورة اسلامي تا اواسط دورة صفويه، تحت‌الشعاع شهرهايي چون دينور، حلوان و بيستون قرار داشت. بار ديگر در زمان صفويه بود كه كرمانشاهان اهميت و اعتباري یافت. در دورة سلطنت شاه‌طهماسب اول، حكومتي به نام كلهر و در زمان شاه‌صفي، حكومتي با عنوان سنقر و كلهر در اين حدود وجود داشت كه به خوانين زنگنه تفويض شده بود.( روملو، 1384: 1283/ تتوي، تاريخ الفي، 1378: 488) در حقيقت از اين زمان، تجديد بناي كرمانشاه و تشكيل ايالت كرمانشاهان شروع شد. تا قبل از اين تاريخ، اطلاق نام كرمانشاهان يا صورت‌های معرب آن منحصر به شهر كرمانشاه بود، از اين دوره به بعد است كه كرمانشاهان هم شهر و هم ايالت بزرگ‌تری را شامل شد.
محدودة جغرافیایی این ولایت از زمان صفويه تا اواخر دورة قاجار تقريبا به صورت یکسان ذکر شده است. (رومة فرهنگ، 30 ذي‌القعده سال 1302، سال هفتم، شماره 324: ص2) جمعيت اين شهر در اواخر قرن چهاردهم هجرياز قرار مقدار گندمي كه خبازخانه‌ها صرف می‌نمایند.قريب يكصدهزار نفر» تخمين زده شده است. (رومة فرهنگ، 30 ذي‌القعده سال 1302، سال هفتم، شماره 324: ص2)
يكي از دغدغه‌هاي مهم قاجاريه و حکمرانان ولایتی به ویژه نواحی سرحدی چگونگي برقراري امنيت و حفظ آن بـود؛ زيرا شكنندگي و ناپايداري امنيت طرق و شوارع بـر حيـات حکمرانان ایالتی تـأثير منفـي مي‌گذاشت همچنین حيات ی –اجتماعي، اقتصادی ولایت را به از هم پاشيدگي تهديد مـي‌كـرد. در ايـن دوره امنیت طرق و شوارع ایالت کرمانشاهان شكننده و ناپايدار بـود. از اين رو، برقراري امنيت درراهها و نواحی سرحدی حساسيت زيـادي داشـت و يكي از چالش‌هاي عمدة حکمران به شمار مي‌رفت. همين ضرورت حکمران را ناگزير كرد تدابيري براي مواجهه با ناامني طرق و شوارع به كـار بنـدد، در همین راستا تشکیلات قراسورانی مورد توجه قرار گرفت. هـدف اصـلي در ايـن مقالـه، بررسی و تبین میزان موفقیت این تشکیلات در برقراری امنیت راههای این ایالت در دوره مورد نظر است.
- سوال اصلی این است: حکمران کرمانشاهان در مقابله با نا امنی طرق و شوراع این حدود چه تـدابيري را بـه كـار بست؟
- فرضـية پژوهش آن است حکمرانان کرمانشاهان برای ایجاد امنیت طرق و شوارع این ایالت تشکیلات قراسورانی را ایجاد کرد اما به طور کلی اقدامات تأميني زيربنايي بـراي رفـع بسـترهاي تهديد كننـدة امنيت ایجاد نکردند و اقدامات آنها واكنش‌هایي برای مقابله با بحران‌ها و براي تداوم قدرت بود.
پژوهش‌های معدودی در مورد کرمانشاهان دوره قاجار انجام شده است با وجودی که از دوره صفویه کرمانشاهان يكي از نواحی مهم سرحدی ایران بوده و به ویژه پس از انتصاب محمد‌علي‌ميرزا این ناحیه به نوعي به قلمرو خانوادگي دولتشاهی‌ها تبديل شد و انتظار می‌رفت سنت تاریخ نویسی پویایی رواج یابد اما نه تنها تاريخ‌نگاري در اين ولايت رونقي نيافت بلكه در اين دوره هيچ كتابي با هدف نگارش تاريخ كرمانشاهان نوشته نشد. همین امر شاید از عوامل اصلی کم رونقی پژوهش‌های این ایلات است به طوری که پژوهش در مورد جنبه‌های مختلف تاریخ ایالت کرمانشاهان دوره قاجار با فقر شدید اطلاعاتی روبه رو است این فقر اطلاعاتی در مورد تحولات نظامی و به ویژه تشکیلات قراسورانی بسیار برجسته‌تر است معدود پژوهش‌های موجود هم معطوف به مسائل کلی‌تر تاریخ کرمانشاهان است و چنین بحث جزئی در این پژوهش‌ها مورد بررسی قرار نگرفته است.
نشریه مطالعات تاریخ انتظامی : شماره 12,دوره اول بهار 1396
لینک کامل مقاله
انتشار مقاله علمی - پژوهشی: مدارس نوین و آموزش دختران در مناطق کردنشن(1304- 1320)
چاپ مقاله علمی- پژوهشی با عنوان : مسأله احمدوندها در دوره حكومت ظل‌السلطان بر كرمانشاهان( 1298 -130
مقاله علمی پژوهشی با عنوان : چالش‌ها و موانع پرداخت مواجب قشون و تأثیر آن بر امنیت ولایت کرمانشاها
معرفی و بررسی کتاب ایلات کرمانشاهان و نقش آنها در قشون ایران عصر قاجار - سرای اهل قلم- 15 بهمن 1396
چاپ مقاله علمی - ترویجی :- قرا سوران‌هاي كرمانشاهان و امنيت طرق و شوارع نواحي سرحدي از مشروطه تا پ
چاپ مقاله علمی - پژوهشی : نقش شاهان صفوي در فرود اندیشه هاي غالیانه و فروغ شریعت
انتشار کتاب ایلات کرمانشاهان و نقش آنها در قشون ایران عصر قاجار
كرمانشاهان ,امنيت ,مورد ,دوره ,طرق ,كه ,طرق و ,و شوارع ,يكي از ,امنيت طرق ,از اين ,تأمين امنيت راه‌هاي
درباره این سایت